Γενικά
Ο Αστρομερίτης είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας. Είναι κτισμένος σε μέσο υψόμετρο 160 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην πεδιάδα της δυτικής Μεσαορίας ή όπως είναι περισσότερο γνωστή, στην πεδιάδα της Μόρφου. Βρίσκεται 30 περίπου χμ, δυτικά της Λευκωσίας, στη γραμμή αντιπαράταξης. Γειτονικά χωριά είναι η Περιστερώνα, το Ποτάμι και τα τουρκοκρατούμενα χωριά, Ζώδια και Κατοκωπιά. Το χωριό εμφανίζεται στους βενετικούς χάρτες ως Astromoriti και ήταν φέουδο κατά την φράγκικη περίοδο.
Οι κάτοικοι του χωριού ανέρχονται στους 4.500. Το χωριό πήρε μεγάλη έκταση, μετά την Τουρκική εισβολή. Οι πιο πολλοί κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά υπάρχουν και άλλοι που ασχολούνται με διάφορα άλλα επαγγέλματα, στην πρωτεύουσα. Στον Αστρομερίτη υπάρχουν πολλά περιβόλια, λόγω του ότι υπάρχουν πάρα πολλά υπόγεια νερά. Κυριότερες δεντροκαλλιέργειες, είναι τα εσπεριδοειδή. Η ύπαρξη του εργοστασίου Σ.Ε.Δ.Ι.Γ.Ε.Π , που ασχολείται με την συσκευασία και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων, συνέτεινε στην γεωργική ανάπτυξη, τόσο του χωριού όσο και ολόκληρης της περιοχής. Επίσης υπάρχει εργοστάσιο ρουχισμού. Τα διάφορα εργοστάσια απασχολούν ένα μεγάλο αριθμό κατοίκων, Κυριότερα γεωργικά προϊόντα: τα σιτηρά, οι πατάτες, τα εσπεριδοειδή και κατά την καλοκαιρινή περίοδο καρπούζια και πεπόνια. Στο χωριό υπάρχουν όλων των ειδών καταστήματα, από πρατήρια βενζίνης μέχρι υπεραγορές….
Στο χωριό λειτουργεί Δημοτικό σχολείο με 220 περίπου μαθητές και 18 δασκάλους. Επίσης λειτουργεί προδημοτική τάξη. Πιο πολλές λεπτομέρειες για την εκπαίδευση στην κοινότητα μπορείτε να βρείτε στην σελίδα «Εκπαιδευτήρια».
Στο κέντρο του χωριού σ’ ένα ύψωμα, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αυξιβίου. Την μνήμη του γιορτάζουμε στις 17 Φεβρουαρίου και 17 Σεπτεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες για την εκκλησία και τον βίο του Αγίου Αυξιβίου μπορείτε να βρείτε στην σελίδα «Εκκλησία».
Κάθε χρόνο διεξάγεται η πορεία Μόρφου και από τον Αστρομερίτη, υπενθυμίζουμε στον Τούρκο εισβολέα την αντίθεσή μας και την απαίτησή μας, να γυρίσουμε στα χωριά μας. Από τον Αστρομερίτη, το μάτι σου μπορεί ν’ αγναντέψει το κατεχόμενο κυπριακό έδαφος, που με εγκαρτέρηση περιμένει την ώρα της ανάστασης….
Συγκοινωνία
Όσον αφορά τη συγκοινωνία, ο Αστρομερίτης κατέχει μια σημαίνουσα θέση. Είναι κόμβος μεταξύ Λευκωσίας από την μια και Μόρφου, Τυλληρίας, Σολιάς, Μαραθάσας και Τροόδους από την άλλη.
Αρχιτεκτονική
Ο αρχικός οικισμός του Αστρομερίτη αποτελείται από πλινθόκτιστες οικοδομές και λιθόστρωτους δρόμους. Δεν απουσιάζουν μερικά γλυπτά πλαίσια με πελεκητή ασβεστόπετρα, γύρω από την είσοδο των σπιτιών. Διατηρούνται ακόμη μερικά πολύ ενδιαφέροντα σπίτια με δίχωρο υπνοδωμάτιο, μαγειρείο, ηλιακό, πλακόστρωτη αυλή, στάβλο, αχυρώνα, πηγάδι, μάντρα, αποθήκη, φούρνο, όλα περιτριγυρισμένα με ψηλό περιτοίχισμα.
Πρόσφατα, το χωριό άρχισε να ξαπλώνεται κατά μήκος της κύριας οδικής αρτηρίας Λευκωσίας-Τροόδους. Εδώ βλέπουμε σύγχρονες οικοδομές. Επίσης δημιουργήθηκαν μόνιμες και πρόχειρες οικοδομές με σκοπό την εξυπηρέτηση των διερχομένων. Στα δυτικά του οικισμού δημιουργήθηκαν δύο προσφυγικοί συνοικισμοί, που στεγάζουν αρκετούς εκτοπισμένους, ιδιαίτερα από τα γειτονικά χωριά της περιοχής Μόρφου. Περιλαμβάνουν 76 κατοικίες.
Ονομασία
Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για την ονομασία της κοινότητας. Πιο κάτω θα δούμε μερικές από αυτές.
Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, Ασιναίοι έφυγαν από την Ασίνα της Πελοποννήσου και ίδρυσαν την πόλη της Ασίνου, στην Κύπρο. Κοντά στην Ασίνου της Πελοποννήσου, βρίσκεται το μικρό χωριό Αστρομέρι και η κωμόπολης Άστρος. Μερικοί κάτοικοι του Άστρους ή του Αστρομερίου ήρθαν μαζί με τους Ασίναιους και ίδρυσαν το χωριό Αστρομερίτη.
Μια άλλη εκδοχή λέει ότι, ο Αστρομερίτης πήρε το όνομά του, από τους κατοίκους της Πιτσιλιάς, που ξεκινούσαν το μεσημέρι απ’ το χωριό τους και έφταναν στο χωριό μας, μόλις εμφανιζόταν το πρώτο άστρο στον ουρανό.
Σύμφωνα με την τρίτη εκδοχή, το όνομα του χωριού προήλθε από μια παλιά ιστορία, που έλεγε ότι κάτοικοι του χωριού πήγαν στο πηγάδι για να βγάλουν νερό. Ήταν βράδυ και η σκιά των αστεριών έλαμπε μέσα στο νερό. Οι κάτοικοι νόμισαν τότε ότι μέσα στο πηγάδι υπήρχαν άστρα και προσπάθησαν να τα βγάλουν χωρίς βέβαια να τα καταφέρουν. Έτσι ονόμασαν το χωριό Αστρομερίτη.
Τοπονύμια
Περισσότερα εδώ.
"Αστραίοι"
Πολλά αστεία λέγονται εις βάρος των φιλήσυχων κατοίκων της κοινότητας, των «Αστρομεθκιανών».Ένα από αυτά τα ανέκδοτα, ίσως και το ωραιότερο, είναι το παρακάτω:
«Κάποτε ένας Αστρομεθκιανός, αργά τη νύκτα, πήγε στο πηγάδι του να βγάλει νερό. Εκεί όμως που έσκυβε για να κατεβάσει τον κουβά, βλέπει κάτω στο ασημένιο νερό να καθρεφτίζεται ένα λαμπερό αστέρι. Αμαθής, όπως ήταν ο απλοϊκός άνθρωπος, γύρισε αμέσως τις γειτονιές, προσκαλώντας τους συγχωριανούς του να δουν το άστρο που έπεσε στο πηγάδι του. Σε λίγο μαζεύτηκε εκεί όλο το χωριό και κάποιος έφερε τσιγκέλι, για να τραβήξουν πάνω το άστρο. Κατέβασαν το τσιγκέλι κάτω. Με το ρίξιμο του όμως τα νερά ταράχτηκαν, το άστρο έπαυσε να φαίνεται και οι ανήξεροι Αστρομεθκιανοί νόμισαν πως το άστρο γαντζώθηκε στο τσιγκέλι και όλοι μαζί άρχισαν να τραβούν με ορμή προς τα πάνω. Αλλά κοντά στο στόμα του πηγαδιού το τσιγκέλι γαντζώθηκε σε μια πέτρα. Τράβηξαν τότε με περισσότερη ορμή και το τσιγκέλι τινάχτηκε έξω. Όλοι τότε έπεσαν λόγω της αδράνειας χάμω ανάσκελα και είδαν τον λαμπερό Αυγερινό να λάμπει ψηλά στο στερέωμα. Νόμισαν τότε πως ήταν το αστέρι που τους ξέφυγε. Όπως ήταν επόμενο, δεν παράλειψαν να διαδώσουν το γεγονός και στα γύρω χωριά, πασπαλίζοντας την ιστορία και εξογκώνοντάς την με πολλά άλλα. Οι γύρω χωρικοί, τους είπαν τότε κοροϊδευτικά αστραίους, όπως και τους λένε ακόμη. Ίσως και απ’ αυτό να προήλθε η ονομασία του χωριού «Αστρομερίτης». Εκτός άν εξ αιτίας του ονόματος του χωριού, έπλασαν οι συντοπίτες τους αυτό τον μύθο εις βάρος των αφελών Αστρομεθκιανών.
Μορφές Αγώνα
